Bu yazımda, Amerika Birleşik Devletleri�ne yaptığım 10 günlük gezi sırasında gördüklerimden bahsedeceğim. Ve örnek olarak da Amerikan sporunun nasıl yönetildiğiyle ilgili oldukça ayrıntılı bilgiler vermeye çalışacağım.

Bu 10 günün 5 gününü Amerikan uluslararası sporunun yönetildiği Colorado Springs�de geçirdim. Amerikan Olimpiyat Komitesi�ne yaptığım bu seyahat sırasında 5 gün sabah kahvaltısı, öğle ve akşam yemeği dahil tüm zamanımı bu tesis içersinde geçirdim. Bir tek yatmak için otele gitmek üzere tesisten ayrıldım. Son günümde ise, Amerikan Güreş Federasyonu�nu ve Hava Kuvvetleri Akademisi�nin spor tesislerini gezme imkanım oldu.

Amerikan üst düzey sporunu uluslararası düzeyde Amerikan Olimpiyat Komitesi temsil etmektedir. Amerikan Olimpiyat Komitesi bir kanunla kurulmuştur. Üyeleri arasında 45 tane spor federasyonu ve bunun dışındaki milli seviyedeki özerk spor kuruluşları yeralmaktadır. Amerikan üst düzey sporu devletten bir kuruş destek almamakta, tüm faaliyetlerini karşılamak için gerekli parayı kendi pazarlama çalışmalarından, satışlarından, olimpiyatlar seviyesindeki spor faaliyetlerindeki başarısından elde etmektedir. Amerikan Olimpiyat Komitesi�nin en önemli hedefi, uluslararası yarışmaların en üst düzeyde olanı Olimpiyatlarda tüm diğer ülkelerden daha başarılı olmak, altın madalya ve diğer madalyaların sayısını artırmaktır. İkinci hedefi, takım sporlarında başarılı olmak ve üçüncü hedefi ise, Amerikan halkının gönlünde ve aklında yeralmak ve Amerikan Olimpiyat Komitesi markasını önemli bir ticari marka haline getirmektir. Diğer hedefi ise, gelirleri ile giderlerini denk düşürmek ve borçlanmamaktır.

Yukarıdaki hedeflere baktığımızda bunların, iyi yönetilen herhangi bir büyük şirketin iş hedefleri ile benzer olduğunu görmekteyiz. Amerikan Olimpiyat Komitesi ve spor federasyonları büyük ve uluslararası bir iş organizasyonu olarak yönetilmekte ve bu yönetilen kuruluşun konusu ise olimpik spor ve sporcu olmaktadır.

4 yıllık Olimpiyat devrelerine göre seçimle işbaşına gelmekte, hedef ve stratejilerini Olimpiyat devrelerine göre belirlemektedir. Olimpiyat Komitesi tüm ulusal spor federasyonları ile aynı çerçevede çalışmakta; madalya potansiyeline, altın madalya sayısına ve diğer kriterlere göre ilgili federasyonlara para vermekte, bunun karşılığında ise bu federasyonların stratejik planlarını Amerikan Olimpiyat Komitesi ile mutabakata varması ve Olimpiyat devrelerinde taahhüt ettiklerini yerine getirmesi beklenmektedir.

Altın madalya şansı olana daha fazla, şansı olmayana ise ya hiç yahut da çok az kaynak ayrılmaktadır. Amerikan Olimpiyat Komitesi�nin 4 yıllık devreler halinde yönettiği para miktarı 550 Milyon Dolar�dan fazladır. Bu miktarın ancak %11�ini idari masraflara harcamakta, geri kalanının %13�ünü pazarlama faaliyetlerine ve esas büyük rakam olan %76�sını ise Olimpiyatlarda başarılı olacak sporculara ve spor federasyonlarına harcamaktadır.

Amerikan Olimpiyat Komitesi�nde çalışan sayısı yaklaşık 550 kişidir. Başta Colorado Springs olmak üzere San Diego, New York ve Michigan�da da üniversiteye giden olimpik adayların kullanacağı kamp tesisleri bulunmaktadır. Colorado Springs�deki tesis, eski bir askeri tesisten dönüştürülmüş ve son derece kullanışlı ve hiçbir fantaziye kaçmayan ekonomik bir tesistir. Olimpik düzeyde faaliyet gösteren tüm yarışmacılar, sporcular ve federasyonlar çalışmalarını bu tesislerde yapmaktadırlar.

Bazı sporcular bu tesislerde tüm Olimpiyat döneminde devamlı kaldığı gibi, bazıları da çeşitli zamanlarda bu tesislerde çalışmaktadır. Her branşın kendine ait yeterli spor tesisi bulunmaktadır. Bunun dışında ortak çalışma tesisleri de bulunmaktadır. Spor bilimleri ve araştırma merkezi, sporcu sağlık merkezi, kütüphanesi ve ağırlık ve güç geliştirme merkezi müşterek tesislerdir. Sporcu yatakhaneleri bir sporcunun 4 yıl müddetle yaşayabileceği kadar kullanışlıdır.

Yukarıda ifade etmeye çalıştığım Amerikan Olimpiyat Komitesi�nin başta Genel Müdürü olmak üzere birçok üst düzey yöneticisi özel sektörün önemli kuruluşlarından transfer edilmiştir. Son derece yalın bir örgütlenme modeline sahiptir ve herkesin, her yöneticinin performans hedefleri önceden belirlenmiştir. Bunlar da madalya sayısı ile irtibatlıdır.

Amerikan güreşinin, Amerikan Olimpik sporu içinde 7 madalya ile yüzme ve atletizm dışında en çok madalya kazanan branş olduğunu hayretle öğrendim.

Orada bulunduğum son gün, Atina Olimpiyatları�na 705 çalışma günü kaldığını ben dahil herkes biliyordu.

Amerikan Olimpiyat Komitesi�nden ve spor federasyonlarının yönetiminden Türkiye olarak öğreneceğimiz çok şeyler bulunmaktadır.


Yalçın İpbüken
Önce Kalite Dergisi
{Temmuz 2002}